Pats! Daar viel ‘ie op de straat. Het oude plastic Hematasje gleed zo van mijn hand toen ik mijn fiets wilde pakken. Franz Joseph is niet meer. Mijn net gescoorde aankoop van herinneringsaardewerk viel in duizend stukjes. Gelukkig zijn er nog vele objecten van porselein waarop Franz J. wel vertegenwoordigd is.
Wie is Frans?
Franz Joseph Karl was van 1848 tot 1916 keizer van Oostenrijk en koning van Hongarije. Deze man was tevens de echtgenoot van de welbekende Sissi. Naar aanleiding van de moord op zijn neef en troonopvolger Franz Ferdinand in Sarajevo verklaarde hij de oorlog aan Servië in 1914. Dit zou het begin van de Eerste Wereldoorlog zijn. Op dat moment was Franz Joseph Karl al 83 jaar oud. In 1916 overleed Franz Joseph dus deze scherven herinneren aan een keizer die in oorlog was. Dit is niet alleen te zien aan de datering 1914/15, maar ook aan de militaire uitrusting die hij op het portret aan heeft. Daarnaast hebben de vlaggen en het kruis van de Frans Jozef-orde een nationalistische uitstraling, wat in tijden van oorlog ook een propagandistisch doel heeft.
Het was een vaas
De scherven op de afbeelding vormen samen een vaas die waarschijnlijk onderdeel is geweest van een stel bekers en vazen dat bijvoorbeeld de haard of een kast sierde. Het merk onderop vertelt dat het stuk gemaakt is bij de fabriek Moritz Zdekauer in Oostenrijk. De fabriek werd in eerste instantie opgericht in Stará Role in de Bohemen (het huidige Tsjechië) in 1810, maar dat heette toen wel ‘Oostenrijk’. Sinds 1555 behoorden Oostenrijk en Hongarije, inclusief de Bohemen en Silezië namelijk tot dezelfde natie. Toen de fabriek in 1909 werd overgenomen door de firma Hutschenreuter werd de fabrieksnaam in het merk aangepast met de letters ‘MZ’ en aangevuld met een gekroonde arend.
Ongeluk
Franz Joseph heeft veel ongeluk in zijn leven gekend. Zijn broer en keizer van Mexico werd vermoord, zijn andere broer pleegde zelfmoord en een andere overleed aan buiktyfus. Toen ook zijn vrouw Sissi werd vermoord sprak hij de woorden: “Mir bleibt doch nichts erspart auf dieser Welt, gefallen sein” (vertaling: “mij blijft niets bespaard”). En ook nu kon ik hem niet behoeden voor schade helaas. Laten we maar hopen dat deze scherven mij wat meer geluk brengen…
